رنگ روغن یکی از مواد به کار رفته در نقاشی و همچنین نام دسته ای از تکنیک های نقاشی است که از این ماده استفاده می کنند. روغن به کار رفته در رنگ روغن با روش های مختلف تولید می شود که رایج ترین آن ها، جوشاندن بذر گیاه کتان و گرفتن روغن آن است. سپس این روغن را با مواد رنگی مخلوط می کنند. رنگدانه ها نیز معمولاً با پایه سرب و کادمیوم یا سنتتیک و پلیمری هستند. همچنین برای استفاده از رنگ روغن در نقاشی، از حلال های گوناگونی از جمله تینر و روغن های گیاهی استفاده می شود. امروزه مکمل های گوناگونی برای استفاده بهتر از رنگ روغن ساخته شده اند که نقاشان بر اساس سبک و هدف خود از آن ها بهره می گیرند. رنگ روغن به عنوان رنگ پایهٔ روغن، دارای ویژگی های متفاوتی است که آن را ماندگار و پر استفاده کرده. به طوری که بخش زیادی از نقاشی هایی که از گذشته های دور به جا مانده اند را نقاشی های رنگ روغنی تشکیل شده اند.
نقاشی رنگ روغن چیست؟
نقاشی رنگ روغن، نوع خاصی از نقاشی است که با استفاده از تکنیک ها و رنگ های روغنی خشک، کشیده می شود. رنگ های خشک مورد استفاده در نقاشی رنگ روغن شامل روغن کنجد، روغن دانه خشخاش و روغن گردو هستند. هر کدام از این رنگ ها، دارای ویژگی های خاصی بوده و با توجه به رنگدانه های موجود در رنگ، می تواند بر کیفیت، ظاهر رنگ و مدت زمان لازم برای خشک شدن رنگ تاثیر بگذارند.
تاریخچه نقاشی رنگ روغن
منشا نقاشی رنگ روغن، همانطور که در سال ۲۰۰۸ کشف شد، حداقل به قرن هفتم پس از میلاد برمی گردد، زمانی که هنرمندان ناشناس از روغنی که احتمالاً از گردو یا خشخاش استخراج شده بود برای تزئین مجموعه غارهای باستانی در بامیان، افغانستان استفاده کردند. اما در اروپا، روغن به عنوان یک رسانه نقاشی تنها در اوایل قرن یازدهم ثبت شده است. با این حال، تمرین نقاشی سه قلوی با رنگ های روغنی مستقیماً از تکنیک های نقاشی با سبک قرن پانزدهمی، سرچشمه می گیرد. پیشرفت های اساسی در تصفیه روغن بذر کتان و در دسترس بودن حلال های فرار پس از سال ۱۴۰۰ میلادی با نیاز به ماده ای غیر از طبع خالص زرده تخم مرغ برای برآوردن نیازهای در حال تغییر رنسانس همزمان شد. در ابتدا از رنگ های روغنی و لاک ها برای لعاب دادن به پنل های تمپر استفاده می شد که با طراحی خطی سنتی آن ها رنگ آمیزی می شد. به عنوان مثال، پرتره های درخشان و جواهر مانند نقاش فلاندری قرن پانزدهم، یان ون ایک، به این شکل انجام شده است. در قرن شانزدهم، رنگ روغن به عنوان ماده اولیه نقاشی در ونیز ظاهر شد. در پایان قرن، هنرمندان ونیزی در بهره برداری از ویژگی های اساسی نقاشی رنگ روغن، به ویژه در استفاده از لایه های متوالی لعاب، ماهر شده بودند. بوم کتانی، پس از یک دوره طولانی توسعه، جایگزین پنل های چوبی به عنوان محبوب ترین بوم نقاشی شد. یکی از استادان قرن هفدهم تکنیک روغن، دیگو ولاسکز، نقاش اسپانیایی در سنت ونیزی بود، که ضربات قلم موی بسیار کم اما آموزنده او، به ویژه در پرتره، اغلب تقلید شده است. نقاش فلاندری، پیتر پل روبنس، نقاشان بعدی را تحت تأثیر قرار داد، به نحوی که او رنگ های روشن خود را به طور مات، در کنار تاریکی ها و سایه های نازک و شفاف قرار می داد. سومین استاد بزرگ نقاشی رنگ روغن در قرن هفدهم، نقاش هلندی رامبراند ون راین بود. در کار او یک ضربه قلم مو می تواند به طور موثر فرم را به تصویر بکشد. ضربات انباشته عمق بافتی بزرگی را به وجود می آورد و زبر و صاف، ضخیم و نازک را ترکیب می کند. سیستمی از رنگ های سفید و تیره های شفاف با جلوه های لعاب دار، ترکیب ها و ایمپاستو های بسیار کنترل شده، بیشتر تقویت می شود. دیگر تأثیرات اساسی بر تکنیک های نقاشی سه پایه بعدی، سبک های صاف، با رنگ آمیزی نازک، است. بسیاری از آثار تحسین برانگیز (مثلاً آثار یوهانس ورمیر) با درجه بندی های صاف و ترکیبی از رنگ ها برای دستیابی به فرم های مدل شده ظریف و تنوع رنگی ظریف اجرا شدند. الزامات فنی برخی از مکاتب نقاشی مدرن را نمی توان با ژانرها و تکنیک های سنتی درک کرد، اما برخی از نقاشان انتزاعی و تا حدی نقاشان معاصر در سبک های سنتی، نیاز به جریان یا ویسکوزیته پلاستیکی کاملاً متفاوتی را ابراز کرده اند. برخی از آن ها به طیف وسیع تری از کاربرد های ضخیم و نازک بودن و سرعت خشک شدن سریع تری نیاز دارند. برخی از هنرمندان مواد درشت دانه را با رنگ های خود مخلوط کرده اند تا بافت های جدیدی ایجاد کنند، برخی، از رنگ های روغنی را در ضخامت های بسیار سنگین تر از قبل استفاده کرده اند و بسیاری به استفاده از رنگ های اکریلیک روی آورده اند که همه کاره تر هستند و سریع تر خشک می شوند.
اصالت نقاشی رنگ روغن
نقاشی رنگ روغن منبع زندگی و روشنایی است. اصالت اولین عنصری است که یک نقاشی را با ارزش می کند. و آن را از سایر نقاشی ها متمایز می کند. آنچه موجب افزایش اصالت نقاشی رنگ روغن می شود، اهمیت تاریخی آن است. ارزش قطعه هنری مربوط به تاریخچه پیدایش آن هنر است و این تاریخ دار بودن سبک نقاشی نقش بسزایی در تعیین ارزش آن دارد. سبک های مات، نیمه شفاف و شفاف همه در نقاشی قرار دارند. و تنوع بی نظیری را حاصل می شوند. بیشتر نقاشی های رنگ روغن که قبل از قرن نوزدهم خلق شده اند به صورت لایه ای هستند، به این صورت که لایه اول یک زمینه خالی و یکنواخت از رنگ نازک است که پایه نقاشی است و سپس روی آن کار شده است. نقاشی رنگ روغن به قرن هفتم میلادی بر می گردد. زمانی که هنرمندان از روغن خشخاش یا گردو برای نقاشی غارها استفاده می کردند. در اروپا روغن به عنوان وسیله نقاشی در قرن یازدهم ثبت شد و در قرن شانزدهم رنگ روغن به عنوان ماده اصلی در نقاشی در ونیز ظاهر شد.
ماندگاری نقاشی رنگ روغن
محیط استفاده شده با ارزش آن ارتباط دارد. نقاشی های روی بوم بیشتر از نقاشی های روی کاغذ ارزش دارند و به دلیل ماندگاری بیشتر روی بوم است. نقاشی رنگ روغن که روی بوم کشیده می شود به دوام اثر کمک می کند. همچنین هزینه را افزایش می دهد. و موجب ارزشمند تر شدن آن می شود. بوم تکیه گاه نقاشی است، از پارچه کتان ساخته می شود. که با منگنه به چوبی محکم کشیده شده است. و دارای اندازه های مختلفی است.
موضوع نقاشی رنگ روغن
نقاشی های دارای یک موضوع خاص بیشتر از نقاشی های معمولی ارزشمند هستند. یا مناظر آفتابی بیشتر از مناظر تاریک ترجیح داده می شوند. موضوع نقاشی بسیار با دقت باید انتخاب شود. نباید در ابتدا به کل تصویر فکر کرد. و به کشیدن اشکال اصلی باید دقت شود. برای خلق تابلو با موضوع منظره باید ابتدا شکل های اصلی رسم شود تا محل قرارگیری رنگ در هر قسمت مشخص شود. توجه شود در مورد منظره فقط شکل های کلی کشیده می شوند. و جزییات کشیده نمی شوند. در ابتدا باید از رنگ های روشن استفاده کرد. اجسام در منظره کدرتر هستند. توجه به انعکاس نور در کشیدن منظره بسیار باید توجه شود. در مرحله بعد باید با جزییات برگ ها را کشید. کشیدن بازتاب نور از میان درختان و شاخه ها و تابش آن به اجسام بسیار نقاشی را زیبا می کند. در مورد موضوع کشیدن چهره طرح ابتدایی ایجاد می شود. سپس اجزای صورت کشیده می شود.
لوازم مورد نیاز نقاشی رنگ و روغن
لوازم مورد نیاز نقاشی رنگ و روغن که برای همه انواع نقاشی های رنگ روغن استفاده می شوند شامل :
بستر: یک سطح پارچه ای است که دور آن یک قاب چوبی از جنس فیبر یا تخته چند لایه گرفته می شود. این سطح یا بستر معمولا از جنس پارچه کتان ، پنبه ای ، کرباس یا پلی استر است. البته ممکن است که بافت این بستر ریز یا درشت باشد و با چند لایه از موادی مانند سریشم یا چسب چوب پوشانده شود.
قلمو: در این نوع نقاشی، از مجموعه ای از انوا ع قلموها با اندازه و کیفیت های متفاوت مانند قلموی زبر، چتری و نوک تیز یا نوک گرد استفاده می شود.
رنگ ها: در این نوع نقاشی، از رنگ های روغنی خاصی استفاده می شود که طیف تیره و روشن دارند و این طیف، بر اساس شماره بندی مشخص شده است. نقاش می تواند به دلخواه خود غلظت رنگ ها را تغییر دهد.
کاردک: کاردک ها ،کاربرد متفاوتی دارند؛ برخی برای ترکیب کردن رنگ و بعضی دیگر برای نقاشی کردن و حجم دادن به نقاشی مورد استفاده قرار می گیرند.
پالت: وسیله ای که رنگ ها را روی آن گذاشته و ترکیب می کنند. معمولا، اندازه و جنس این پالت ها (چوبی و پلاستیکی) نیز متفاوت است.
سه پایه: از سه پایه برای محکم نگه داشتن بوم و ایجاد زاویه برای تسهیل نقاشی کردن استفاده می شود. سه پایه طرح ها و شکل های متفاوتی داشته و نوع تاشوی آن ، قابل حمل است.
اصولی که باید هنگام نقاشی با رنگ روغن رعایت کنید.
توصیه اول: آموزش تکنیک نقاشی با رنگ روغن
برخی از مردم فکر می کنند نقاشی رنگ روغن برای مبتدیان دشوار است، اما زمانی که شما چند تکنیک اولیه و مهم را بدانید نقاشی با رنگ روغن برای شما ساده می شود. در واقع با در نظر گرفتن مشکلاتی از قبیل خشک شدن سریع آکریلیک و آبرنگ، بهترین گزینه برای آموزش مبتدیان استفاده از رنگ روغن است.
توصیه دوم: از حلال ها استفاده نکنید.
یک تصور اشتباه وجود دارد که در زمان نقاشی با رنگ روغن باید از حلال های خطرناک استفاده کنید که ما در این قسمت به شما دو راهکار برای استفاده نکردن از این حلال ها پیشنهاد می کنیم.
- از رنگ های روغنی محلول در آب استفاده کنید.
- به جای استفاده از حلال از پاک کننده های غیر سمی مانند صابون استفاده کنید.
- البته به این نکته توجه کنید که در واقع بهتر است رنگ روغن را با حلال ها مخلوط نکنید زیرا چسبندگی رنگ به سطح را ضعیف می کند.
توصیه سوم: برای شروع از رنگ های ارزان قیمت استفاده کنید.
ساده شروع کنید و مهارت های خود را یک به یک افزایش دهید. باور کنید که در همان ابتدا به قلم موهای گران قیمت و بهترین کیفیت رنگ روغن نیاز ندارید! با بازی آزادانه با مواد ارزان قیمت، خیلی سریع تمامی مهارت ها را یاد خواهید گرفت. به این ترتیب نگران هدر رفتن رنگ نخواهید بود و این در نهایت برای یادگیری شما بسیار مهم تر است.
توصیه چهارم: با نقاشی های ساده شروع کنید.
بهترین و سریع ترین راه برای مبتدیان استفاده از موضوعات و سوژه های نقاشی ساده و کوچک است. این شما را تشویق می کند تا تکنیک های مختلف را امتحان کنید و با رنگ ها بازی کنید تا با نحوه ی کار آن ها آشنا شوید. شما می توانید چند بوم کوچک ۶×۸ و ۹×۱۲ اینچ یا تخته بوم خریداری کنید و یا اینکه روی کاغذ مخصوص رنگ آمیزی با رنگ روغن کار کنید.
توصیه پنجم: از یک پالت ساده استفاده کنید.
اگر شما شروع به نقاشی با رنگ روغن کرده اید، به رنگ های زیادی نیاز ندارید. شما می توانید در ابتدای کار از رنگ زرد، قرمز و آبی، به علاوه سفید و سیاه استفاده نمایید. به افرادی که به شما می گویند استفاده از رنگ مشکی اشتباه است، اعتماد نکنید! راز این مسئله این است که از آن تنها برای ایجاد خاکستری خنثی استفاده کنید.
نقاشی رنگ روغن کلاسیک
واژه کلاسیسیم (classicism)، جنبش هنری و فرهنگی است که در سال 1079 شمسی در اروپا اتفاق افتاد و بر پایه خلق و آفرینش آثار ادبی و هنری استوار بود؛ این آثار خلق شده ، از هنر باستانی یونان و روم الهام گرفته شده و به نوعی بازگشت به ارزش های زیبایی شناسی آن ها محسوب می شود و نقطه مقابل آن، مکتب رومانتیسم است. مولفه و عنصری که بیشتر در نقاشی رنگ و روغن کلاسیک مشاهده می شود، خلق ایده آل ها وکمال گرایی است که در هنر های باستانی ریشه دارد. در واقع، از ویژگی های این نوع از نقاشی ها وجود تعادل، توازن، منطق، هماهنگی و هارمونی، ظرافت و واقع گرایی است. معمولا، آثار نقاشی رنگ روغن کلاسیک به دنبال ساده گی ، نظم ، وحدت و یک دستی بوده و از این طریق به اثر، ارزش هنری می دهند. روشنی و گویا بودن خطوط و سبک و ظاهر آثار نقاشی رنگ روغن کلاسیک موجب شده تا بینندگان به عمق آثار توجه کرده و به اهمیت آن ها پی ببرند.
طرح نقاشی رنگ و روغن مدرن
مدرنیسم (modernism) یا نوگرایی یا تجدد، به معنی گرایش فکری و رفتاری به طرف پدیده ها ی نو و جدید و پیشرفته و نادیده گرفتن سنت ها و روش های قدیمی است. مدرنیسم در اواخر سال 1279 تا 1379 شمسی رواج پیدا کرد و مجموعه ای از جنش های هنری، معماری، موسیقی و ادبی را در بر می گیرد. طرح نقاشی رنگ روغن مدرن با نوع کلاسیک تفاوت دارد. یکی از ویژگی های خاص نقاشی رنگ روغن مدرن: رنگ ضخامت بیشتری داشته و تنوع رنگ زیاد است از این نقاشی برای ایجاد فضای سه بعدی استفاده می شود تمرکز این نقاشی بر هنرهای تجسمی و گرایش های نوین است بر اساس خلاقیت هنرمند پایه ریزی شده است معنای عمیقی ندارد.
سوالات متداول
آیا نقاشی رنگ روغن برای مبتدیان ساده است؟
به صورت کلی رنگ روغن جزو تکنیک های بسیار سخت نقاشی است و انجام آن بدون آموزش های حرفه ای و دنبال کردن تکنیک های لازم در این زمینه امکان پذیر نیست. این سبک از نقاشی نیازمند یادگیری مهارت های به خصوصی است تا بتوان در سطح حرفه ای آثار رنگ و روغن را ترسیم کرد.
برای کار با رنگ و روغن چه نکات ایمنی را باید در نظر داشت؟
در هنر رنگ روغن شما با ابزارها و متریال های مختلفی سروکار دارید که تمام آن ها ایمن نیستند و در صورت عدم رعایت یکسری نکات ایمنی، می توانند خطرساز شوند. از جمله ترکیباتی همچون تربانتین که بخارهای سمی دارد یا برخی از ابزارها و وسایل اشتعال زا، ترکیبات شیمیایی مختلف و همچنین ابزارهای تیز مانند کاردک و … از جمله مواردی هستند که باید هنگام کار با آن ها حتما اصول ایمنی را رعایت کرد. کار در یک محیط باز یا محیطی که تهویه هوای مناسبی دارد، استفاده از ماسک یا دستکش هنگام کار با مواد، پوشیدن لباس مناسب و مواردی از این دسته، مهم ترین نکاتی است که برای حفظ ایمنی در زمان نقاشی رنگ روغن باید در نظر داشت.
نحوه رقیق سازی رنگ ها به چه صورت است؟
در ترسیم نقاشی های رنگ و روغن به رقیق سازی رنگ ها نیاز است. برای این که کیفیت رنگ حفظ شود و از همه مهم تر رنگ ها به صورت یکدست روی سطح بوم پخش شوند، باید رنگ ها را با میزان بیشتری نسبت به تربانتین مخلوط کرد تا غلظت بیشتری داشته باشد. از اضافه کردن مقدار زیادی از تربانتین برای رقیق سازی رنگ ها خودداری کنید.
سه اشتباه رایج در استفاده در رنگ روغن کدامند؟
استفاده از روغن خلا روی نقاشی پیش از خشک شدن
استفاده از لایه های بیش از حد از رقیق کننده و از بین بردن لایه محافظ رنگدانه ها
استفاده از رنگ هایی که زود تر خشک می شوند روی رنگ هایی که دیرتر خشک می شوند.